Ba bước thành thơ

BA BƯỚC THÀNH THƠ

Thơ “năm bộ” và thơ “ba bộ”

NGŨ BỘ VÀ TAM BỘ THI

Chủ đậu nhiên đậu cư

Đậu tại khẩu trung khấp

Bổn thị đồng căn sinh

Tương tiên hà thái câp

Tạm dich:

Cành đậu đốt củ đậu

Sùng sục sôi trong nồi

Vốn cùng nơi sinh hạ

Đang tâm làm tội trời!

Bài thơ trên là “Thất bộ thi” của Tào Thực, có lẽ bạn đã đọc qua, nhưng bạn có biết chuyện Sử Thanh đời Đường năm bước thành thơ và Khấu Chấn đời Tống ba bước thành thơ không?

  Sử Thanh người đời Đường từng dâng biểu cho Đường Huyền Tông. Trong biểu nói rằng: Tào Tử Kiến bảy bước thành thơ không có gì là lạ, hơn nữa khiến người cảm thấy chậm chạp, vất vả
 Sử Thanh tự nói năm bước lập tức có thể thành thơ. Huyền Tông xem xong hết sức kinh ngạc liền triệu Sử Thanh vào cung, trực tiếp thử tài. Huyền Tông lệnh cho nội năm bước phải làm xong bài thơ có tựa đề là “Giao thừa”. Kết quả Sử Thanh chưa đi hết năm bước đã làm xong bài thơ ngũ ngôn bát cú như sau:

Kim dạ kim tiêu tận             

Minh niên minh nhật thôi

Hàn tùy nhất dạ khứ

Xuân trục ngã canh lai

Ngũ sắc vân trung cải

Vân nham ám ý thôi

Phong quang nhân bất giác

Dĩ nhập hậu viên trà

Tạm dịch:

Đêm nay thế là hết

Năm mới ngày đến rồi

Hơi lạnh đã đi khỏi

Xuân đã về nơi nơi

Mây ngũ sắc vời vợi

Mầy đen lặng lẽ trôi

Cảnh sắc người cảm nhận

Khi vào vườn mai tươi!

Đường Huyền Tông hết lời ca ngợi tài thơ phong cho chức Tả giám nội tướng quân.

  Năm bước thành thơ cũng không phải là nhanh nhất, người làm thơ nhanh hơn nữa là Khấu Chuẩn đời Tống. khi bảy tuổi đã ba bước thành thơ. Trước một bữa tiệc to, quan khách bắt Khấu Chuẩn làm thơ với đầu đề “Hoa Sơn”. Khấu Chuẩn trong ba bước đã làm xong một bài thơ là:

Chỉ hữu thiên thượng kiến

Cánh vô sơn dữ tề

Cử đầu hồng nhật cận

Hồi đầu bạch vân đê.

Tạm dịch:

Chỉ có trời mới thấy

Không núi nào sánh bằng

Ngẩng đầu mặt trời đỏ

Quay nhìn mây trắng giăng!

Chỉ vài câu đã nói lên được sự hung vỹ cheo leo của núi Hoa Sơn mức độ tinh xác của ngôn ngữ, sự thoáng rộng của cảnh sắc hoàn toàn không thua kém thất bộ thi.

 Đỗ Hoàng sưu tầm và dịch thơ

BÀI DÂN CA SỚM NHẤT CỦA TRUNG QUỐC

Bài dân ca sớm nhất  thời cổ đại Trung Quốc là “Kích Nhưỡng Ca” (Bài ca vỡ đất
).Tương tuyền thời Đường Nghiêu có ông già đập vào đất mà hát, lời bài hát là:

Ngô nhật xuất nhi tác

Nhật nhập nhi tức

Tạc tỉnh nhi ẩm

Canh điền nhi thực

Đế vương ư ngã hà hữu tai?

Tạm dịch:

Mặt trời mọc ta bắt đầu làm việc

Mặt trời lặn là ta nghỉ ngơi

Tự đào giếng lấy nước mà uống

Tự cày ruộng lấy gạo mà xơi.

Đến đế vương cũng thua ta rồi!

Bài ca này được tìm thấy đầu tiên ở “Luận hành Nghệ tăng” của Vương Sung đời Hán.

Đỗ Hoàng sưu  tầm và dịch thơ