Thơ Quảng Bình - Thời tuyến lửa - Thơ Trần Nhật Thu

Thứ sáu - 06/06/2014 11:04

 

Tiểu sử tác giả

Trần Nhật Thu (1945-2008) tên thật là Trần Viết Hỷ, tham gia phong trào văn nghệ từ thập niên 1960. Ông từng công tác tại tuần báo Văn Nghệ Giải Phóng và Văn Nghệ TP.HCM từ 1975. Ông làm thơ, viết truyện ngắn, cả chân dung văn học và khảo luận. Tập thơ đầu tiên - Nơi giáp mặt - ông in chung với Cảnh Trà và Quang Huy năm 1971; sau đó là các tập: Mùa bão và hoa muống biển (Văn Học - 1977), Gặp gỡ mùa gió chướng (Văn Nghệ TP.HCM - 1986), Hoa hồng gió mặn (Thuận Hóa - 1986); tập truyện ngắn của ông được in lại nhiều lần là Con mắt của cánh buồm (NXB TP.HCM in lần đầu năm 1986, đến năm 1997 Kim Ðồng tái bản vào Tủ sách vàng, sau đó tái bản lần nữa năm 2001), ngoài ra ông còn các tập truyện: Truyền thuyết biển, Con mắt tìm về (1986); thể loại chuyên luận và chân dung văn học ông có viết hai tập: Ở Sài Gòn bỗng gặp hoa bí vàng (Văn Nghệ TP.HCM - 2001), Ðọc và trò chuyện (2002); tập khảo luận Tục lệ cưới gả, tang ma người Việt xưa của ông xuất bản lần đầu tại NXB Thuận Hóa năm 1991 và sau đó được tái bản nhiều lần. Trần Nhật Thu từng nhận Huân chương chống Mỹ cứu nước, Huy hiệu Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam, giải ba cuộc thi thơ tuần báo Văn Nghệ - Hội Nhà văn Việt Nam. Những năm cuối đời nhà thơ Trần Nhật Thu công tác tại báo Sức Khỏe và Ðời Sống, và lâm bệnh nặng từ chứng thấp khớp, biến chuyển sang gout, suy thận, suy gan. Nhà thơ Trần Nhật Thu mất tại TP Hồ Chí Minh, thọ 64 tuổi.

Xin đọc thêm : Trần Nhật Thu - Nhà thơ thời tuyến lửa của Đỗ Hoàng

MÙA BÃO VÀ HOA MUỐNG BIỂN
1

Đã nở rồi hoa muống biển ơi
Hoa lầm lụi nở trong mùa gió trái
Cái màu tím sao mà thương đến vậy
Giữa mịt mùng cát trắng không thôi

Cửa biển, mùa thu năm 72
Từng sải nước giặc rải mìn phong toả
Những tâm bão xoáy quanh thềm lục địa
Mà màu hoa ấy mãi bâng khuâng

Máu đã đổ trên trảng cát quê hương
Em cao lớn trước khoảng trời khẩu đội
Tầm sơn pháo quét những đường dữ dội
Cháy sáng xanh ở cuối chân trời

Đã mở rồi hoa muống biển ơi
Hoa tím thế dưới hào trực chiến
Như em gái vai gầy làng biển
Giờ cùng nhau khiêng pháo qua làng


2

Cửa biển này nơi mẹ sinh em
Con đường gió vỗ hoài tiếng sóng
Ngực anh mơn man gió lộng
Cát khô ròn cháy trong bóng hoa

Biết nói gì trước biển lớn thiết tha
Những trảng cát bốn bề ngát nắng
Khi ngoảnh lại những tháng ngày ta sống
Hạnh phúc nào hơn thế nữa em ơi

Gió thổi rung những cánh cò mặt trời
Em trẻ lại sau những ngày đánh giặc
Em vững vàng trước một mùa bão táp
Đi qua lo toan chúng mình lớn lên

Chim cưới-cưới về bay rợp hoàng hôn
Em cười chi biển chiều nay xanh quá
Cánh buồm trắng đi trong chiều yên ả
Bãi cát vàng thoáng một chút thơ ngây


3

Cửa biển này ai đã về đây
Gió truyền thuyết thổi suốt chiều thương nhớ
Hội mùa bông chùm đèn lồng rực rỡ
Áo hai thân màu cát sáng quê làng

Cửa biển này khi hơi gió thu sang
Những đêm trắng thôi không còn nữa
Hò đưa linh hết buồn trong gió
Tay dẻo mềm em chèo cùng anh

Cửa biển này ta sẽ về thăm
Nơi bom đạn cát không hề để vết
Rừng dương cụt đã thay mùa lá biếc
Và bãi bờ nồng vị cá. Gió nồm dâng

Cửa biển này ta sẽ dừng chân
Ta sẽ hát về mùa thu đánh Mỹ
Ta nhận ra bàn tay em son trẻ
Cũng đã từng tháo kíp lăn bom

Sau cuộc chiến tranh này, em vẫn là em
Vẫn đôi vai tròn chiều hôm gánh cá
Vẫn mái tóc thơm mùi hương rất lạ
Vẫn bàn chân đi ấm giải thôn làng

Hoa muống biển ơi màu tím dịu dàng
Lầm lụi nở giữa mùa gió trái
Anh yêu em tháng ngày dầu dãi
Giữ cửa biển này ta soi hết lòng nhau

Nhật Lệ
Mùa thu 1972

Ca khúc trở lại thị xã hoa hồng sen

I

Em trở về thị xã chẳng còn nguyên
Hoa hồng sen cồn cào trong nỗi nhớ
Anh dẫn em qua từng lối phố
Gạch ngói ngổn ngang bề bộn công trình

Dẫu đất này chẳng phải đất em sinh
Mà tình yêu thứ nhất em dành cho thị xã
Dòng Nhật Lệ màu xanh lên ngợp quá
Đến nao lòng là sắc nước miền Trung

Đưa em về cồn cát trắng Bảo Ninh
Chuyến đò ngang dòng sông nhiều gió thổi
Ôi hạnh phúc lòng không sao giấu nổi
Sương mơ màng trong câu hát đò đưa

Lối em về cát hát dưới chân đi
Sông mở nước xôn xao tàu cặp bến
Sông mới mẻ những váng dầu ẩn hiện
Một ngọn buồm sẽ che suốt đường em

Nói với em nhiều về những ngày không quên
Những năm tháng gay go và quyết liệt
Là cây dừa và ngôi nhà đã chết
Là đoạn hào xẻ giữa phố thân yêu

Hoa hồng sen, hoa hồng sen, em ơi
Ngày kháng chiến theo người đi sơ tán
Chỉ trời xanh nở từng chùm khói đạn
Và anh ở suốt tháng năm này...


II

Nay em về thị xã đang dựng xây
Một bến cảng tàu vào như mong ước
Cờ nhiều màu bay dưới trời tha thiết
Gương mặt người đâu đó đã từng quen

Những thuỷ thủ từ rất nhiều quê hương
Nhìn chúng mình trong niềm vui đã hẹn
Giàn giáo lên cao tiếng hát nào xa rộng
Cô công nhân cười dưới nắng trưa

Viên gạch hồng chuyền lên cao như mơ
Bao ngôi nhà sẽ lấp dần khoảng trống
Đất nước bộn bề năm chúng mình đang sống
Phía trời nam thương nhớ đợi chờ

Anh đến với em như một sự bất ngờ
Như em đến với tình yêu thị xã
Sẽ là nhà, là tầng cao, là mái phố
Là ánh hồ quang ngời chói khôn cùng

Sông Nhật lệ bốn mùa xanh trong
Đón em về giữa ngày vui mới
Tàu cập bến vang tiếng còi bổi hổi
Bến đò chiều, ai đó nắm tay nhau

Và lung linh ánh điện rực năm màu
Em khẽ há một bài hát cũ
Giai điệu trầm xui lòng xao xuyến nhớ
Đồng Hới ơi, cháy bỏng giữa tim mình


III

Bóng đoàn xe phủ bạt qua nhanh
Những người lính đi về phương súng nổ
Gửi lại cho em với nụ cười rất trẻ
Thị xã chúng mình nơi quân đến quân đi

Khó khăn nhường kia, hạnh phúc nhường kia
Chúng ta sống năm bản lề đất nước
Tiếng hát dựng xây trong lời người đi đánh giặc
Qua cửa ngõ chiến trường vang mãi dưới trời trong

Em nghĩ gì khi anh trở về đây
Mái tóc đằm trong hơi gió mặn
Nơi em về chói chang màu nắng
Nơi mỗi tàu dừa óng mượt chảy qua vai

Đưa em về cồn cát trắng Bảo Ninh
Dẫu xa lạ vẫn là miền quen thuộc
Lối bờ sông rẽ lên nhà mẹ Suốt
Hoa bồn chồn đâu đó ngất ngây hương

Em là cô giáo trẻ mới ra trường
Lòng trong trắng trở về vùng cát trắng
Năm thử thách em muốn mình thật sống
Giữa bao lo toan của thị xã hoa hồng

Tiếng hát trên tầng cao và con đò qua sông
Đêm ru võng đưa em về bên ấy
Thị xã hoa hồng sen sống lại
Trong lòng người đi và ca khúc em về

Tháng 3-1975

THỊ XÃ

Nơi tôi sinh
thị xã nhỏ bên bờ Nhật Lệ
gió rất mặn thổi về từ bể
hoa hồng rơi đầy lối đi

tuổi thơ!
cánh buồm chở đầy khát vọng
Lồng ngực nhỏ lần đầu xô sóng
Lồng ngực trần che chở
những ngôi nhà
thành phố cát ơi!

mẹ tôi
mang mặt trời về khi tan chợ
những vỏ ốc, vỏ sò kỳ ảo thế
mẹ nuôi mặt trời
cháy sáng suốt đời con

tôi đi bao nơi
gặp bao cửa sông
nghe vị mặn của gió tan đầu lưỡi
biết tuổi thơ đã xa rồi
thị xã chỉ còn trong cát bụi
ôi tôi yêu
đất này bao nhiêu

1975